„Świat pod Lupą” jest wydarzeniem otwartym dla wszystkich, bez względu na wiek. Tym samym, serdecznie zapraszamy dzieci do udziału w specjalnie przygotowanych warsztatach. Wśród atrakcji między innymi interaktywne gry i zabawy typu „Gdzie mieszkam? Gdzie są moje ulubione miejsca” czy „Myślę, więc jestem – stanowisko z zagadkami i ćwiczeniami logicznymi”. Nie zabraknie też zabaw i gier plastycznych.
Wiele prognoz wskazuje na to, że przyszłość świata rozegra się w miastach. Już dzisiaj widać, że tempo zmian społecznych, politycznych czy technologicznych sprawia, że miasta stają się motorami rozwoju. To one wskazują kierunki dalszej globalizacji i jako pierwsze redefiniują swoje funkcje oraz obowiązki wobec otoczenia, budując długofalowe strategie w obrębie licznych międzynarodowych sieci współpracy. Są miejscem ścierających się wizji rozwoju jak pokazały niedawne wydarzenia wokół szczytu G20 w Hamburgu. Niekiedy przejmują zadania państwa jak w przypadku wycofania się USA z realizacji porozumienia klimatycznego. Czy miasta poradzą sobie z rosnącymi dysproporcjami społecznymi i globalnymi wyzwaniami? Warszawę, Słupsk i Hamburg różnią wielkość, położenie geograficzne czy zasoby ekonomiczne, ale łączy troska o zapewnienie przyjaznych warunków życia i rozwoju ich obywateli i obywatelek. Biorąc pod uwagę te trzy różne perspektywy chcemy dyskutować o roli miast w zglobalizowanym świecie.
Na naszych oczach globalny porządek nabiera nowego kształtu. USA częściowo wycofują się z roli liberalnego hegemona, a Unia Europejska stara się wejść w pozostawione przez nich miejsce, by podtrzymać liberalny ład utworzony po 1945 r. Chiny z kolei widzą w tych przemianach szansę na zwiększenie swojej roli na świecie, Rosja kontestuje zasady, które uważa za narzucone przez Zachód po upadku ZSRR, a inni gracze, tacy jak Japonia i Indie, szukają możliwości rozwoju i odpowiedzi na nowe wyzwania. W tym panelu pytamy, na które przemiany w globalnym porządku trzeba zwrócić uwagę. Co jest zagrożeniem, a co szansą? Czy wolny handel przetrwa wstrząsy i jaki będzie miało to na nas wpływ? Jaka powinna być strategia Europy? Którzy aktorzy międzynarodowi się liczą i którzy mogą nas zaskoczyć?
Pierwszy, polski, pełnometrażowy film dokumentalny na temat zmian klimatu i nieuchronnej rewolucji energetycznej. Czy realna jest przyszłość oparta jedynie na węglu i ropie? Czy można poradzić sobie ze smogiem i co musi się wydarzyć, żeby nie doszło do tragedii na miarę zagłady dinozaurów? Odpowiedzi na te i wiele innych intrygujących pytań szuka aktor Marcin Dorociński.
Cały świat, a więc także Polska, stoi przed widmem powodzi, suszy, braku wody pitnej i jedzenia. Ciepłe kaloryfery w chłodne dni, lody w lecie, światło czy woda w kranie, o paliwie do samochodu nie wspominając – nie chcemy z tego zrezygnować, ale będziemy zmuszeni wytwarzać energię w inny sposób. Twórcy zwracają uwagę na kwestię alternatywnych źródeł energii i problemów, z jakimi borykają się w naszym kraju ich zwolennicy. Film ostrzega przed nadchodzącą katastrofą i proponuje rozwiązania mogące pomóc w jej powstrzymaniu. Zmiany już zachodzą – widać je także w Polsce. Właśnie znaleźliśmy się w Punkcie krytycznym.
Ostatni rok to okres intensywnych zmian w Europie. Wielka Brytania zdecydowała o opuszczeniu Unii Europejskiej, wybory w kolejnych krajach były dowodem narastającej fali populizmu i nacjonalizmu. Nierozwiązany problem fali migracji powodował liczne napięcia między państwami członkowskimi. Wyczerpana różnymi kryzysami Europa traciła impet do dalszego rozwoju. Z ogromną ulgą przyjęto w wielu miejscach wyniki wyborów najpierw w Holandii, a następnie we Francji. Szczególnie te ostatnie wydają się mieć symboliczne znaczenie dla Europy – pojawienie się nowego przywódcy i nowej siły politycznej wiele osób wiąże z nadzieją na odrodzenie się ducha europejskiego. Do gry wraca duet francusko-niemiecki i po wyborach do Bundestagu oczekiwane są konkretne kroki w kierunku reform UE. Czy Europa rzeczywiście dojrzała już do kolejnego etapu integracji? Czy Brexit to wypadek przy pracy czy precedens, który może być inspiracją dla innych krajów? Czy Europa wielu prędkości to szansa czy wykluczenie dla Polski i innych krajów naszego regionu?
Miasta można nazwać laboratoriami demokracji. Budowanie wspólnoty mieszkańców i wspólnej przestrzeni wymaga ciągłego dialogu i wielu kompromisów. To miejsce ścierania się potrzeb różnych grup, to pole walk politycznych o zasięgu lokalnym i nie tylko. Jak mieszkańcy miast z regionów transformacyjnych uczyli i uczą się aktywnego udziału w procesach decyzyjnych, „brania sprawy w swoje ręce”, na jakich tematach skupia się ich zainteresowanie, gdzie odnoszą sukcesy i jakie widzą bariery?
Zapraszamy do debaty o roli ruchów miejskich w procesach demokratyzacji społeczeństw państw byłego bloku socjalistycznego, zarówno od strony teoretycznej jak i z perspektywy praktyków, którzy w swoich miastach na co dzień realizują programy aktywizacji obywateli i aktywnie wpływają na politykę miejską.
Czyste, wygodne, ekologiczne i funkcjonalne – to wymarzone miasto wielu z nas. Świeże powietrze, bliskość zieleni, mały ruch na ulicach, dobre rozwiązania logistyczne i dostępność usług składają się na nasz komfort życia w aglomeracji miejskiej. Wraz z rosnącą liczbą mieszkańców na ograniczonej przestrzeni, zanieczyszczeniem powietrza wynikającym np. z intensywnego ruchu samochodowego realizacja tego wymarzonego wzorca nie jest łatwa. Czy wsparciem dla samorządów i mieszkańców mogą być prężnie rozwijające się nowe technologie? Czy proste rozwiązania w naszych telefonach są dobrym rozwiązaniem dla każdego? Jak planować miasta, żeby pogodzić często rozbieżne oczekiwania różnych grup społecznych i wiekowych a także środowiska naturalnego?
Niedługo po wybuchu wojny domowej w Syrii, pierwsi syryjscy uchodźcy przybyli na wybrzeża Włoch i Grecji na prowizorycznych łodziach i szalupach. Dla niektórych, była to iskra bezprecedensowej fali migracji, która w rezultacie spowodowała że zarówno Europa, jak i państwa innych kontynentów, stanęły w obliczu największego napływu uchodźców i imigrantów ekonomicznych od czasów II wojny światowej. Konsekwencje tego zjawiska jak i skutki podjętych decyzji nadal są dziś bardzo ważne i odczuwalne, ponieważ proponowane rozwiązania okazały się nieudane w perspektywie długoterminowej, a krótkoterminowe działania nie są obecnie wystarczające. Czy Europa jest skazana na przyjmowanie wielkich fal migrantów? A może to raczej mieszkańców peryferii na poszukiwanie bezpieczeństwa i dobrobytu poza domem skazały klimat, wojny, upadek państw i gospodarczy wyzysk? Czy mury, zasieki i łodzie straży granicznej pozwolą Europie odwrócić się od problemów świata? Eksperci i specjaliści z Europy i nie tylko, o różnym zapleczu instytucjonalnym, z różnymi perspektywami i doświadczeniami będą starali się odpowiedzieć na te i wiele innych pytań podczas naszej debaty.
We współczesnych konfliktach zbrojnych miasta stają się polem bitwy, a ich mieszkańcy – uczestnikami walk, ale przede wszystkim ofiarami i „zakładnikami” walczących stron. Nazwy miast stają się symbolami toczonych wojen i ich brutalności (Sarajewo, Grozny, Donieck, Aleppo, Mosul – a także Warszawa). Miasta Europy stają się coraz częściej celami zamachów terrorystycznych, wzorowanych niejednokrotnie na operacjach wojskowych. W trakcie dyskusji panelowej poruszymy następujące tematy: Czy obserwujemy we współczesnych konfliktach nasilenie ataków na miasta, celowego niszczenia infrastruktury miejskiej, oblężeń i wypędzania ludności miejskiej? Czy zagrożenie terrorystyczne oznacza permanentny stan wojenny dla miast Europy? Co mówi prawo konfliktów zbrojnych, jaka jest rzeczywistość wojen w miastach? Jak powinna reagować społeczność międzynarodowa w obliczy ataków na miasta? Co w praktyce oznacza solidarność między miastami i ich mieszkańcami?
Afryka ma najwyższy współczynnik urbanizacji na świecie w wyniku czego afrykańskie miasta rozrastają się ponad swoją zdolność absorpcji. Szacuje się, że do 2040 roku miasta te będą musiały pomieścić 79 milionów dodatkowych mieszkańców – połowa Afrykańczyków będzie do 2050 mieszkała w miastach. Powinniśmy więc zrozumieć konsekwencje tego procesu i to wielkie wyzwanie dla afrykańskich rządów. Jeśli będzie się nimi dobrze zarządzać, miasta te mają szansę stać się ważną siłą rozwoju, ale jeśli afrykańskie elity nie wyhamują dywidend tej urbanizacji, może stać się ona ogromnym obciążeniem społecznym i politycznym. Uczestnicy panelu dyskutować będą o urbanizacji w Afryce i wykładniczym wzroście afrykańskich miast, akcentując pytanie jak afrykańska przestrzeń miejska może stać się problemem, albo – przeciwnie – katalizatorem wzrostu i rozwoju.
Po otrząśnięciu się z szoku Brexitu „Europa nabrała wiatru w żagle” – jak stwierdził ostatnio przewodniczący Komisji Europejskiej Jean-Claude Juncker. Na stole pojawiły się propozycje zmian w funkcjonowaniu UE, których celem jest usprawnienie jej działania, przywrócenie wiarygodności i znalezienie odpowiedzi na globalne wyzwania. Każdy ze scenariuszy niesie ze sobą zarówno korzyści, jak i zagrożenia dla określonych procesów, regionów czy poszczególnych państw. W jakim scenariuszu widzi się najlepiej Polska i jakie reformy proponuje? Które z dyskutowanych obecnie propozycji byłyby korzystne dla Polski i Polaków? Gdzie szukać sprzymierzeńców, jak przekonywać partnerów o odmiennych wizjach? Odpowiedzi na te pytania udzielą przedstawiciele i przedstawicielki różnych środowisk, patrzący na problem z innych perspektyw z racji wykształcenia, pozycji i doświadczenia.